مرکز تحقیقات مخابرات ایران|علی حمیدی مقدم

مرکز تحقیقات مخابرات ایران
معمار:علی حمیدی مقدم

موقعیت:ایران،تهران،بزرگراه چمران،روبروی پارک گفتگوی تمدن ها
کاربری:اداری
تاریخ ساخت:۱۳۸۵-۱۳۹۰
مساحت زمین:۲۵۰۰۰مترمربع
مساحت ساخته شده:۲۵۰۰مترمربع
سازه:مهندس شرف الدین
تاسیسات مکانیکی:مهندس قاسمی
تاسیسات الکتریکی:مهندس سرکیسیانس
پیمانکار:شرکت تهران گروه
شرکت مشاور:مهندسین مشاور روند هماهنگ
تیم طراحی: نیما فرزانه، ساینا مجیدی، محمد مجدی، میعاد حفیظی، نسترن رسولیان، ناصر نقدی، منصور نقدی
نظارت:مهندسین مشاور روند هماهنگ
ماکت:امین فیض
دیاگرام:حسام محسن پور
کارفرما:وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات
بوجه:حدود۲۱۰میلیارد ریال،حدود۲۳میلیون دلار

درباره پروژه مرکز تحقیقات مخابرات ایران:

نحوه برخورد با پروژه:

موضوع اصلی این پروژه فقط جنبه های بصری متداول طراحی نیست بلکه مدیریت استراتژیک موضوعات مختلف می باشد که معماری ساختمان را هدایت و تنظیم می کند. در این پروژه ترکیبات برنامه دار، معماری آرمانی عمل گرائی را بوجود آورد که وضوح عمل گرائی، احجام را با ایده های ساده فرم گرائی، ادغام می کند. انتخاب و ابداع روش رسیدن به طرح نهایی و برنامه پیشنهادی با توجه به نیازهای کارفرما و شرایط پروژه آنقدر منعطف بود که تا آخرین مراحل ساخت جوابگوی شرایط کارفرما شد بدون اینکه دفتر روند هماهنگ ایده هایش را در مصالحه برای انجام پروژه از دست بدهد. می توان گفت که استراتژی برخورد با این پروژه می تواند مبنایی باشد در برخورد با این چنین پروژه ها با مسائل متعدد ، که امروزه تعدادشان کم نیست.

ایده سازماندهی فضاها:

در ابتدا وقتی که از طرف کارفرما به انجام این کار دعوت شدیم، با ساختمانی که فونداسیون آن برپا شده بود، مواجه شدیم. این بدان معنی است که مختصات تیرها و ستونهایش مشخص بود. ما بمنظور صرفه جویی در هزینه پروژه و همچنین صرفه جویی زمانی با توجه به تاریخچه تعریف پروژه، با استقبال از این موضوع و پذیرفتن شبکه تیر و ستون های موجود (علیرغم محدودیتهای بسیار زیاد بدلیل فاصله های بسیار کم ستونها از هم)، آنها را به عنوان زمینه (Context) در نظر گرفتیم و توانستیم این محدویت را به یک امکان تبدیل کنیم. راهکار ارائه شده با تعریف یک ساختار فضایی جدید، تاثیر پذیری معماری پروژه از سازه را از بین برد.

فضاهای لازم را با توجه به نیازهای کارفرما و با هدف تحول زندگی در این ساختمان به چهار گروه تقسیم کردیم:

فضاهای اصلی این ساختمان ثابت و مشخص هستند پس فضاهای حرکتی را بعنوان فضایی که می توانیم به عنوان محور ایده هایمان قرار بدهیم تا بتواند نوع زندگی این ساختمان را تغییر دهد در نظر گرفتیم:
فضاهای عمومی: اداری، سالن اجتماعات، کتابخانه، کلاسهای آموزشی، سالن ورزش، استخر، سونا و جکوزی.
فضاهای تخصصی: پژوهشکده ها 
فضاهای حرکتی و سیرکولاسیون: راهروها ولابی طبقات، لابی ورودی اصلی به ساختمان، پله ها (اصلی و اضطراری)
فضاهای خدماتی و پشتیبانی: تاسیسات، آسانسور ها، سرویس های بهداشتی، آبدارخانه ها، نمازخانه ها.

ساختار حرکتی:

در این ساختار لوپ هایی بعنوان فضای حرکتی و سیرکولاسیون ایجاد گردید که توسط آن ها تمام فضاهای پروژه سازماندهی شدند. فرم و ساختار لوپ های هر بخش را، برنامه مورد نظر و کاربرد آن قسمت یا طبقه از ساختمان تعیین کرد.در واقع، پروژه از دو عنصر”باکس” و “لوپ” تشکیل شده است. در ابتدا لوپها با ماهیت دسترسی و سیرکولاسیون (عمودی یا افقی)، با توجه به محدودیتهای سازه موجود که موجب عدم یکپارچگی فضاها و عدم دسترسی های مناسب داخلی بود،جایگذاری شدندتا محدودیتهای سازه را کنترل کنندکه از لا به لای سازه عبور کردند و سپس باکس ها در مجاورت آنها شکل گرفتند.بدلیل تعدد درزهای انبساط و اندازه قابل توجهشان ، آنها یکی از عوامل مهم تفکیک باکس ها در داخل ساختمان می باشند و برای تشدید این منظور از پوشش آنها در بیشتر جاها در داخل ساختمان امتناع نمودیم.

استراحت گاه:

بمنظور ایجاد فضایی منطبق با نیازهای انسانی در کنار نیازهای کاری در ضلع شرقی ساختمان ، حیاطی (تراس بزرگی) مشرف به محوطه سرسبز این مرکز تعبیه کردیم که طبقات مختص پژوهش با تراس هایی طولی با آن در ارتباط هستند بطوریکه بوسیله پله های کنسول شده از جداره های حیاط (که همان طبقات ۴ به بالا هستند)می توانند به این حیاط دسترسی داشته باشند و در آن ۴ پل با عرض ۱متر با فاصله از هم به سمت محوطه کنسول شده اند که فضایی برای خلوتگاه و آرامش و استراحت فردی کارکنان می باشد.دفتر روند هماهنگ موضوعات مختلف پروژه را طبق روال خود بادو رویکرد Zoom in(موضوعات و مسائل این کاربری و شرایط ساختمان و تحول آنها با حضور آدم ) و Zoom out (موضوعات و مسائل شهری و ارتباط با اطراف و تحول آنها با حضور آدم ) بررسی و تحلیل نمود .

اقتصادی:

در تمام مراحل طراحی و ساخت ، ارائه ایده هائی که هزینه ها را به حداقل برساند از مهمترین ویژگی های عملکرد ما در این پروژه می باشد چرا که کم توجهی به این موضوع قدرت این را داشت تا ساخت پروژه را متوقف کند. با تجمیع فضاهای مختلف، با دلایل و مباحث متفاوت ، به منظور جلوگیری از ساخت بنای اضافی ، که خود هزینه های معماری و تاسیسات مکانیکی و الکتریکی زیادی را در بردارد ، هزینه ها را به حداقل رساندیم.

معماری کلی:

با توجه به تراکم بسیار زیاد تیر و ستون های سازه بتنی مرکز تحقیقات مخابرات ایران  تصمیم بر عدم پوشش تیرها و ستون ها گرفتیم که پس از بررسی متوجه شدیم تمام تیرها و ستون ها با کمی سروسامان ظاهری و ساب با ظاهر بتن اکسپوز ، نمایان می شود . اما در جای دیگری (بغیر از پوشش تیر و ستون ها) هم تصمیم ما موجب صرفه جویی مالی بزرگی شد و آن در تعیین وُیدهای داخل ساختمان بود.ما در جاهایی که بنظر می رسید سطوح زیادتر از نیاز واقعی کارفرما هستند آنها را بصورت وُید اما منطبق با عملکردهای طبقات ایجاد کردیم و از طرفی پروژه به یک BOX که با ایجاد فضاهای داخلی در آن ، سیالیتی برقرار است تبدیل شد انگاری افراد همه در هر طبقه با طبقات دیگر در ارتباطند.که در مجموع در طی این دو گزینه عنوان شده حدود سی میلیارد ریال صرفه جویی در هزینه های اجرایی پروژه شد.

پنجره و نورگیری ساختمان:

بغیر از این موارد هم می توان به ایجاد فرم پنجره ها که دو نوار موازی سراسری هستند را به منظور کاهش سطح شیشه خور اشاره کرد که اگر یک سطح یک تکه (با سطح شیشه مجموع دو پنجرۀ نواری ) بود، هزینه تصاعدی بالا می رفت که با این راهکارعلیرغم اینکه نورگیری مناسب و دید به طبیعت اطراف حفظ شد هزینه شیشه کاهش یافت و بالطبع در اتلاف انرژی  به میزان قابل توجهی صرفه جویی شد.

تحول در شیوه زندگی این مرکز:

در مراکز مشابه به این مرکز طبق عادت همیشگی و نوع زندگی متداول افراد با توجه به کار پژوهشی که انجام می دهند به نشستن های طولانی تمایل دارند. ما با تدابیری افراد را ترغیب به حرکت کردیم.چراکه بدن انسان برای نشستن های طولانی مدت ساخته نشده است. پس اقدام به تحول شیوه زندگی این مرکز نمودیم . مسیر های حرکتی به غیر از کاربرد دسترسی ، فضاهای جذاب و متنوعی از نظر دید و منظر ایجاد می کنند در عین حال که در امتداد هم هستند و پیوستگی دارند مسیرها می توانند با انتخاب افراد از هم مجزا شوند که هر کدام از مسیرها با کیفیت فضایی متفاوت از دیگری به مقصد می رسد. در آن مسیر ، پله های معلق بیرونی و یا وُید ها ی مختلف مشرف به فضاهای سبز و کوه البرز می باشند ، که در نهایت افراد می توانند در حیاط داخلی ضلع شرقی (تراس بزرگ) وارد شوند و حتی بمانند.

متریال:

همواره توزیع متریال در داخل و خارج ساختمان مرکز تحقیقات مخابرات ایران بر مبنای ایده اصلی و هماهنگ با باکس ها و لوپ ها یکپارچه می باشد.در خارج بنا بواسطۀ تراس ها و در داخل بنا بواسطه راهروها و درزهای انبساط ، فاصله گذاری بین باکس ها و همچنین باکس ها و لوپها ، جهت تغییر متریال ایجاد شده است. از مصالح عمده استفاده شده در این بنا می توان به شیشه ، ورق های فلزی ساده و کامپوزیتی ، کامپوزیتهای چوبی و انواع سرامیک اشاره کرد .