ویلاشهرسب | گروه معماری حجم سبز

ویلاشهرسب
نام معمار:گروه معماری حجم سبز (علی بصیری، محسن جعفری، احسان محمدی)

موقعیت: ایران،اصفهان، شهر زیار، مزرعه مهدی آباد
وضعیت: ساخته شده
مساحت/زیربنا: ۲۰۰ مترمربع
کاربری: مسکونی
تاریخ ساخت: ۱۳۹۴-۱۳۹۵
کارفرما: دکتر مهدی بصیری استاد دانشگاه صنعتی اصفهان در رشته اکولوژی مرتع
همکاران طراحی: سعیده هاشم زاده، مسعود قاسمی
معماری منظر: امیرطاهر شیرانی
نوع تاسیسات/ نوع سازه: خنک کننده تبخیری
عکاس: فرشید نصرآبادی

داستان پروژه ویلاشهرسب

در منطقه شرق اصفهان به عنوان منطقه ای در پایین دست رودخانه زاینده رود از حدود ۱۵ سال پیش خشکسالی تدریجی و رو به رشدی ایجاد شد. مزرعه مهدی آباد به عنوان یکی از یزرگترین و مکانیزه ترین مزارع آن منطقه نیز از این امر مستثنی نبود. همزمان با این تغییرات و فشارهای حاصل کارفرما تصمیم می گیرد پرورش اسب اصیل عرب را به عنوان یک جایگزین درآمدی برای کشاورزی در پیش گیرد. بنابراین یک مرکز پرورش اسب با ۲۷ باکس در قالب یک حیاط مرکزی طراحی شد و در آن دو اتاق کارگری، یک دفتر و زین خانه در نظر گرفته شد. پس از این تغییر جهت درآمدزایی و رونق گرفتن این کسب و کار مالک، یک ویلا و دفتر کار جدید با بودجه ای بسیار محدود جهت استفاده شخصی و کاری سفارش داد.

توصیف پروژه

پروژه شامل یک ویلای تک خوابه و یک اتاق کار کنار ویلاست. الگوی کنونی استفاده از ویلا به اینگونه است که در تابستان‌ها پله‌های شمالی و در زمستان‌ها صفه جنوبی و در کلیه فصول آلاچیق شرقی محل نشت‌های دورهمی است. دفتر کار نیز به دلیل استفاده مکرر با وجود کوچک بودن به صورت مستقل طراحی شده و در آن سرویس بهداشتی و آبدارخانه مستقل دیده شده و سعی شد کمی استقلال خود را حتی در حجم حفظ کند.

تکنولوژی ساخت و تکنیک های اقلیمی

با توجه به بودجه محدود پروژه بیش از ۹۰ درصد مصالح پروژه از آجر فشاری استفاده شد که به طور عمومی در ساخت و سازهای مرسوم به عنوان یک مصالح زیر کار استفاده می شود. در این روش دیوارها در سه جبهه به صورت باربر بوده و در سقف آن از تیرهای آهنی در سیستم طاق ضربی استفاده شده است. در جبهه جنوبی بر خلاف بقیه دیوارها که ۳۵ سانتی متری در نظر گرفته شد دیوار جهت ایجاد مشبک آجری ۲۰ سانتی متری کشیده شد و تیر بالای سر آن برای نصب سایه بانها به صورت اکسپوز قرار گرفت.

مصالح ویلاشهرسب

دغدغه اصلی پروژه یکپارجگی مصالح و تکنولوژی ساخت با ایده‌های اقلیمی غیرفعال پروژه بوده است. در واقع دیوارهای حرارتی ضخیم خود مثل یک باطری در اختلاف ۲۰ تا ۲۵ درجه ای تابستان کویر عمل نموده و شب‌ها با باز شدن بازشوها و بادگیر این جرم‌های حرارتی سرد شده و روزها با بسته بودن بازشوها و بادگیر مثل یک ظرف حرارتی (thermal sink) عمل می‌کند. این آجرها در سقف نیز به همین صورت عمل کرده و با ایجاد ماند زمانی (time lag) تاثیر زیاد بر کاهش نوسان درجه حرارت هوای داخل دارد. این جرم حرارتی آجری در شمال پروژه در ترکیب با صفه‌های پله‌ای رو به آب با توجه به قطر زیاد عملکرد را چندین برابر کرده و علاوه بر آن آبیاری درختان آن نیز خود یک ظرف حرارتی دائم ایجاد می نماید. این پله‌ها در تابستان برای نشستن عصرگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.

جانمایی پروژه ویلاشهرسب

جانمایی پروژه باید به نحوه‌ای انجام می‌شد که از زمین گرمایی آب چاهها و از جرم حرارتی زمین و بادهای غالب غربی استفاده می کرد. همچنین ساختمان در فرایند طراحی در تراز پایین تر قرار گرفت تا پشته خاک استخر به عنوان بهترین جرم حرارتی پشت آن را بگیرد. بنابراین جبهه جنوبی استخر با توجه به بلند بودن خاکریز استخر جهت جرم حرارتی، فاصله و دسترسی مناسب و بادهای غالب غربی که از روی کشتهای غربی در تابستانها خنک می شدند و به ساختمان وارد می شدند انتخاب شد. برای دریافت بیشترین نور و کمترین تابش ساختمان در طول ضلع جنوبی استخر کشیده شد. همچنین سایه اندازی حداکثری توسط حصیر بر بازشوهای ضلع جنوبی ایجاد شد، به گونه ای که به دلیل شدت تابش سایه بان کمی از دیوار فاصله گرفت تا ماند حرارتی کنار جداره جنوبی ایجاد نشده و هوا در کنار آن جداره جریان داشته باشد.

جریان هوا

در پشت فضای اصلی اتاق نشیمن اصلی بادگیری بر روی حوض‌خانه‌ای تعبیه شد که دهانه رو به غرب آن بادهای غالب منطقه را گرفته و با قرار دادن مه‌پاش در دهانه‌ها و فواره حوض‌خانه با ایجاد سرمایش تبخیری مستقیم فضای داخل را به خصوص در عصرها خنک می نماید و دهانه رو به شرق و پشت به باد آن هوا را خارج می کند. در کف ساختمان لوله‌های کف‌خواب در کل ساختمان خوابانده شد که این لوله‌ها از طرفی به آب چاه و از طرف دیگر به پکیج گرمایش وصل است. این ایده باعث می شود در هر زمان از سال آب با دمای ۱۴ درجه در کف سیرکوله شود که در تابستان با دمای ۴۳ درجه بیرونی بهترین منبع جذب گرمای هوا در داخل می باشد. این سیستم در زمستان زمانی که دمای بیرون ۵ تا ۱۵- درجه است دمای داخل را در حدود ۱۴ درجه نگه داشته و در زمان استفاده لازم با صرف انرژی خیلی کمتر این دما را به ۲۴ درجه رسانده شود.