دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران|رولان مارسل دوبرول

دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران

معمار: رولان مارسل دوبرول

موقعیت:ایران،تهران،خیابان انقلاب
وضعیت:ساخته شده
مساحت زمین:۲۰۳۵۰ مترمربع
مساحت ساخته شده:۱۹۸۵۰ متر مربع
کاربری:آموزشی
تاریخ احداث:۱۳۲۰-۱۳۲۷
تاریخ بهره برداری:۱۳۲۸
نوع سازه:اسکلت بتنی
کارفرما:وزارت علوم،تحقیقات و فناوری(وزارت فرهنگ و هنر وقت)
عکاس:فرهاد نیرومند

درباره پروژه دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران

با موافقت وزارت فرهنگ و هنر وقت، در مهرماه ۱۳۱۹ هجری شمسی، دانشکده هنرهای زیبا، با نام «هنرکده»، در محل دبیرستان مروی شروع به کار کرد. پس از شهریور ۱۳۲۰ هجری شمسی، کارگاه های هنرکده به زیرزمین ناحیه غربی بنای دانشکده فنی (در محوطه دانشگاه تهران) منتقل شد و با نام «هنرکده»، با عنوان مدارس عالی، ضمیمه دانشگاه تهران شد و سپس به موجب قانون مصوب ۲۹ فروردین ۱۳۲۸ هجری شمسی با نام «دانشکده هنرهای زیبا» به دانشکده های دانشگاه تهران اضافه شد.

در شهریور ۱۳۲۸ هجری شمسی با بهره برداری از یکی از کارگاه های دانشکده در محوطه دانشگاه تهران، به محل کنونی خود انتقال یافت. از آن پس، به تدریج و با تکمیل عملیات ساختمانی، بخش های دیگر نظیر آتلیه های معماری، آتلیه نقاشی، کارگاه مجسمه سازی، سالن قضاوت و نمایشگاه، کلاس های نظری، بخش های اداری و سالن آمفی تئاتر، دانشکده توسعه یافت. آخرین بخش، یعنی کتابخانه و کلاس های مربوط به گروه موسیقی و تئاتر، روز چهارشنبه ۳۰ آذر ماه  ۱۳۴۵ هجری شمسی افتتاح شد.

دانشکده هنرهای زیبا تا قبل از سال ۱۳۸۴ هجری شمسی دارای پنج گروه آموزشی به شرح زیر بوده است:
۱-گروه آموزش معماری
۲-گروه آموزشی شهرسازی
۳-گروه آموزشی موسیقی
۶- گروه اموزش هنرهای تجسمی
۵- گروه آموزش هنرهای نمایشی

در سال ۱۳۸۴ هجری شمسی، با تبدیل دانشکده های دانشگاه تهران به پردیس، دانشکده هنرهای زیبا به «پردیس هنرهای زیبا» و گروه های ذکر شده، به «دانشکده»، تبدیل شدند.

نحوه استقرار مجموعه در سایت 

همانگونه که ذکر شد، چیدمان دانشکده های دانشگاه تهران در سایت، پیرامون مسیری ∩ شکل می باشد که دانشکده هنرهای زیبا در انتهای ضلع جنوب شرقی آن جای گرفته است. پردیس هنرهای زیبا، از شمال به دانشکده ادبیات، از شرق به خیابان قدس، از جنوب به خیابان انقلاب و از غرب به محوطه برگزاری نماز جمعه و فضای سبز محدود شده است.

شبکه ارتباطی سواره و پیاده داخلی مجموعه

به دلیل استقرار این بنا در سایت دانشگاه و وجود فضای باز در پیرامون آن، دسترسی های پیاده و سواره به بنا، بخشی از شبکه ارتباطی درون دانشگاه می باشد. دسترسی اصلی ، در ضلع غربی در مجاورت حیاط U شکل طراحی شده است تا سال ۱۳۸۳ هجری شمسی، حیاط U شکل پردیس هنرهای زیبا محل توقف خودرو استادان و کارمندان بود که پس از آن، خیابان های مجاور پردیس، برای این منظور استفاده شد. از ابتدای سال ۱۳۸۷ هجری شمسی نیز، ورود خودرو به دانشگاه تهران ممنوع شد.

اصول کلی حاکم بر طراحی فضای سبز و محوطه سازی

فضاهای سبز پردیس، حیاط هایی هستند که به منظور ایجاد فاصله بین بلوک های ساختمانی برای تأمین نور، تهویه و چشم انداز به اطراف، طراحی شده اند. محدوده این حیاط ها با ساختمان ها و عناصر سبز (مانند درخت) تعریف می شوند.فضای سبز مرکزی ،مستطیلی به ابعاد ۴۰ × ۳۲ متر است که در حیاط اصلی قرار گرفته و مهمترین نقش آن، کاهش یکنواختی بصری احجام ساختمانی می باشد. فقط یکی از فضاهای سبز مجموعه دارای آب نما بوده و در مابقی آنها، ردیفی از درختان و بوته ها مشاهده می شود.

طرح معماری مجموعه

پردیس هنرهای زیبا از هشت بلوک ساختمانی که عموماً از حجم های مکعب مستطیل یا ترکیبی از آنها می باشد، تشکیل شده است. این ساختمان ها پیرامون و یا بین حیاط ها قرار گرفته اند. همچنین این ساختمان ها توسط راهرویی سرپوشیده، با امتدادی در راستای محور طولی دانشگاه با یکدیگر در ارتباط هستند. به علت شیب زمین، اختلاف سطح هایی بین ساختمان ها وجود دارد که با طراحی پله هایی در راهروی ارتباطی، علاوه بر تأمین دسترسی، از یکنواختی و طول زیاد آن کاسته شده است. سالن قضاوت معماری، نمایشگاه، سالن غذاخوری دانشجویان و استادان، اتاق استادان و بخشی از اتاق های اداری در ساختمان ضلع شمالی در سه طبقه طراحی شده است.

تحلیل و ارزیابی نماهای مجموعه

به علت ترکیب احجام متنوع و متعدد در این مجموعه، با نمای اصلی و غالب مواجه نیستیم، بنابراین اصول مشترک در طراحی نماها بیان می شود ترکیبی از خطوط راست گوشه با تاکید بر تناسبات عمودی نماهای اصلی بلوک ها را تشکیل می دهند. پنجره های ردیفی با تکرار خود به صورت یک نوار افقی، نوعی تعادل بصری را ایجاد کرده اند . عقب نشینی پنجره ها و وجود عناصر عملکردی مانند سایبان ها علاوه بر ایجاد تنوع و سایه روشن در سطوح وسیع، بر سبک بنا نیز تاکید می کند.

قرار گرفتن بلوک های سه گانه B ،D ،C بر روی پیلوت و گستردگی پردیس هنرهای زیبا در امتداد محور شمالی – جنوبی، در کنار فضاهای سبز، تنوع و دیدهای بصری مختلفی را ایجاد کرده است. سایه عمیق و ممتدی که پیرامون راهروی ارتباطی ایجاد می شود، بر نقش ممتاز آن به عنوان مفصلی ارتباطی، تاکید دارد. همانگونه که ذکر شد، در انتهای غربی بلوک A و بر روی یک سکویی سنگی ایجاد شده است، طراحی سردری برای ورود به نمایشگاه، نقش کلیدی در پیوند پردیس هنرهای زیبا با محوطه دانشگاه ایفا کرده است

نوع و نحوه به کارگیری مصالح غالب در مجموعه

سازه بناها از بتن مسلح است و ترکیبی از اندودهای سیمانی به همراه بازشوهای شیشه ای، مصالح اصلی نمای ساختمان ها را تشکیل می دهند. مجموعه از کیفیت و ظرافت های اجرایی مطلوبی برخوردار است. برخی از جزییات این مجموعه ،جزء درست ترین جزییات ساختمانی موجود در بناهای مشابه خود می باشند. جزییات نصب پنجره ها ، اجرای سایبان ها و تیغه های آفتاب شکن، از مهم ترین جزییات اجرایی ساختمان های این مجموعه می باشند.